Zakaźne zapalenie wątroby (hepatitis) spowodowane jest najczęściej wniknięciem do organizmu wirusa zapalenia wątroby. Ostra forma stanu zapalnego wątroby ma kilka odmian: najbardziej z nich rozpowszechnionymi jest typ A i typ B. Pierwsze objawy obejmują utratę apetytu, mdłości, wymioty, chroniczne zmęczenie, bóle stawów i mięśni, bóle głowy, podrażnienie śluzówki gardła, kaszel i podwyższoną ciepłotę ciała. Przypadki o ostrym przebiegu charakteryzują się żółtaczką (zażółceniem skóry), utratą wagi, powiększeniem wątroby oraz uczuciem dyskomfortu w okolicy jamy brzusznej. Na tego typu stan zapalny wątroby, wywołany inwazją wirusa, medycyna nie zna żadnej metody leczenia, aczkolwiek organizm potrafi sam w przeciągu kilku miesięcy pokonać infekcję.
Zapalenie wątroby typu A
Wirus zapalenia wątroby typu A powoduje przeważnie przebieg choroby łagodniejszy od tego, jaki wywołuje jego bliźniacza odmiana B. Najczęściej rozprzestrzenia się za pośrednictwem pokarmów czy wody pitnej lub mleka, zakażonych kałem zawierającym wirusy. Jest typowy dla społeczności mieszkających w złych warunkach sanitarnych i cierpiących na przeludnienie. Zazwyczaj nie jest przenoszony drogą płciową, lecz można się nim zarazić podczas bezpośredniego kontaktu ust osoby zdrowej z odbytem partnera będącego nosicielem wirusa. Osobnik zarażony wirusem zapalenia wątroby typu A może nie odczuwać żadnych dolegliwości i nie wiedzieć o obecności wirusa w swoim organizmie. Prawie wszyscy pacjenci, których ogólny stan fizyczny – poza infekcją – jest dobry, bez komplikacji powracają do zdrowia.
Zapalenie wątroby typu B
Wirus B atakuje z większą siłą od wirusa A, jest też częściej przekazywany drogą płciową. Raczej rzadko można wykryć jego obecność w kale, nawet osobnika będącego jego nosicielem, lecz zazwyczaj wykrywa się go w nasieniu, ślinie i wydzielinach pochwy. Każdy z tych płynów ustrojowych może stać się narzędziem przeniesienia wirusa do organizmu partnera seksualnego podczas kontaktów o charakterze genitalno – genitalnym, genitalno – oralnym, oralno – oralnym i genitalno – analnym.
Prawdopodobieństwo zakażenia swojego partnera seksualnego zależy od kilku czynników:
- wieku
- indywidualnej seksualności
- liczby posiadanych partnerów seksualnych
- czy osoba ta cierpi lub kiedykolwiek cierpiała na inne choroby przenoszone drogą płciową
Około pół procenta ogólnej populacji pada ofiarą tego rodzaju zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B. Natomiast w populacji ludzi leczonych w klinikach chorób wenerycznych procent nosicieli wirusa wzrasta do dwudziestu wśród tych z pacjentów, którzy mieli w życiu więcej niż pięćdziesięciu partnerów seksualnych. W środowisku homoseksualistów płci męskiej 4% populacji jest nosicielem wirusa B i może zarazić swojego partnera seksualnego. Wśród homoseksualistów płci żeńskiej wirus B występuje z kolei niesłychanie rzadko.
Zapalenie wątroby typu B jest chorobą o wiele bardziej zakaźną od AIDS. Wirus może przenieść się do organizmu partnera nawet bez bezpośredniego kontaktu fizycznego. Corocznie przybywa około trzystu tysięcy nowych osobników zarażonych wirusem.
W większości przypadków zapalenia wątroby typu B objawy mijają po trzech lub czterech miesiącach, lecz w około dziesięciu procentach przypadków choroba kończy się nieodwracalnym uszkodzeniem wątroby, skutkiem czego może okazać się śmiertelna. W skali globalnej dziennie umiera na skutek następstw zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B pięć tysięcy osób, co czyni tego wirusa dziewiątą w kolejności liczby zgonów przyczyną śmierci.
Medycyna nie zna skutecznej metody leczenia zapalenia wątroby, jedynym środkiem walki z chorobą jest więc jej zapobieganie. Należy rzecz jasna unikać kontaktów seksualnych jakiegokolwiek rodzaju z osobą, o której wiadomo, iż jest nosicielem aktywnego wirusa zapalenia wątroby. Niestety wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy ze swego nosicielstwa. Pewne zabezpieczenie przed zakażeniem wirusem B w czasie kontaktów seksualnych daje prawdopodobnie prezerwatywa, lecz nie jest to do końca dowiedzione. Jeżeli partner przeszedł już kiedyś infekcję wirusem typu B, badania krwi mogą wykazać jego odporność na ponowne zakażenie tym typem wirusa.
Zapalenie wątroby stanowi natomiast jedyną znaną formę schorzenia przenoszonego drogą płciową, na jaką istnieje skuteczna szczepionka zapobiegawcza. Grupy wysokiego ryzyka obejmują mężczyzn homoseksualistów, ludzi utrzymujących kontakty seksualne z dużą liczbą osób, biernych partnerów seksu analnego oraz tych, którzy utrzymują stosunki seksualne z nosicielem wirusa B. Poza tym za ludzi należących do grup wysokiego ryzyka uważa się personel medyczny oraz tych, którzy podczas wykonywania obowiązków zawodowych mogą zetknąć się z koniecznością udzielenia pierwszej pomocy: policjantów i strażaków; wreszcie, osoby zażywające nielegalnie nabywane narkotyki. Osoby należące do wymienionych grup powinny zastanowić się nad ewentualnością zaszczepienia przeciw zapaleniu wątroby typu B, lecz decyzję trzeba podjąć dostatecznie wcześnie, gdyż szczepionka działa wyłącznie zapobiegawczo, zanim wirus przeniknął do organizmu, nie stanowi ona więc metody leczenia stanów zapalnych wątroby wywołanych tym wirusem.